พบแล้ว! “ฟูนัน” ในแผนที่ปโตเลมี

1. อารัมภบท

           หากกล่าวถึง “ฟูนัน” แล้ว ผู้สนใจทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีย่อมเข้าใจว่าหมายถึงอาณาจักรโบราณที่มีอำนาจปกครองบริเวณภาคพื้นทวีปเอเชียอาคเนย์ส่วน ที่สัมพันธ์กับลุ่มแม่น้ำโขงตอนล่างและอ่าวไทยตอนบน ข้อมูลเหล่านี้ ได้มาจากเอกสารจีนโบราณ โดยข้อมูลที่เก่าที่สุดที่กล่าวถึงทูตฟูนันไปกรุงจีนนั้น อยู่ในสมัยสามก๊ก และกรุงจีนที่ทูตฟูนันไปนั้น คือกรุงจีนของรัฐอู๋ (吳國; หรือไทยเรียก ง่อก๊ก) จึงกำหนดอายุการมีอยู่ของฟูนันได้อย่างน้อยที่สุด ต้องอยู่ในช่วงศตวรรษที่ 3 (ค.ศ. 201-300 / ราว พ.ศ. 750-850) (Pelliot 1903; Harris 2023)

           เนื่องจาก ผมกำลังศึกษาตีความแผนที่ของปโตเลมี ซึ่งมีอายุข้อมูลเก่าแก่อยู่ในช่วงศตวรรษที่ 2 (ค.ศ. 101-200 / ราว พ.ศ. 650-750) และเก่ากว่าข้อมูลของเอกสารจีนที่อ้างถึงฟูนันประมาณ 100 ปี ผมจึงมีคำถามขึ้นในใจว่า เป็นไปได้หรือไม่ที่รัฐฟูนันมีมาก่อนศตวรรษที่ 3? นั่นคือ ฟูนันเริ่มต้นพัฒนาจากชุมชนการค้าชายฝั่งมาแล้วตั้งแต่ในศตวรรษที่ 1-2 เป็นอย่างน้อย ซึ่งร่วมสมัยกับข้อมูลเมืองท่าและชุมชนตลาดสำคัญในเอเชียอาคเนย์ของปโตเลมี ด้วยคำถามดังกล่าว ผมจึงขอตั้งเป็นสมมุติฐานว่า มีร่องรอยของฟูนันในแผนที่ปโตเลมี ซึ่งเป็นสิ่งที่ผมต้องหาข้อพิสูจน์ หรือสนับสนุนให้เห็นเงื่อนงำนี้

อ่านบทความฉบับเต็ม